तेम्बाथानको पीडाः छोराछोरी पढाउन बसाइँसराई

तेम्बाथान
विभिन्न सुविधा तथा अवसरको खोजीमा बसाइ सर्नु त सामान्य कुरा नै हो । आर्थिक अवस्था सुधार्न रोजगारको खोजी गर्दै पनि मानिस बसाइ सर्ने गर्दछन् । तर सिन्धुपाल्चोकको तेम्बाथानका मानिसलाई भने छोराछोरीलाई आधारभुत शिक्षा दिनको लागि समेत बसाइ सर्नुपर्ने बाध्यता छ ।

सिन्धुपाल्चोकको जुगल गाँउपालिका २, साङलुङ गाँउ अहिले खाली छ । तेम्बाथानको ठिक पारीपट्टि रहेको सो गाउँका १५ भन्दा धेरै परिवार अहिले छोराछोरी पढाउनकै लागि गाउँ छाडेर अन्यत्र लागिसकेका छन् । पारी रहेको तेम्बाथान आधारभुत विद्यालयसम्म जानको लागि हिँउदमा खोलामा फट्के थापेर बाटो बनाउने गरेको भएपनि बर्खामा त्यो पनि सम्भावना छैन । हिउँद मै पनि घण्टौँ लाग्ने भीरको बाटो हुँदै विद्यालय गएका छोराछोरी सकुशल फर्किन्छन् कि फर्किदैनन् भन्ने डर सँधै रहिरहन्छ । आफूहरू जोखिम मोलेर हिँउदमा खोला तरेरै विद्यालय आउने गरेको तेम्बाथान आधारभुत विद्यालयमा कक्षा ४ मा अध्ययनरत विद्यार्थी पासाङ रेन्जी शेर्पाले बताए ।

साङलुङबाट बसाईँ सरेर आएका बालबालीका

गाउँका आर्थिक हैसियत राम्रै भएका परिवारहरू आफ्नो क्षमता अनुसार चनौटे, चौतारा तथा काठमाण्डौमा छोराछोरी पढाउन गएका छन् । त्यो भन्दा कमजोर परिवार पाँचपोखरी थाङपाल गाउँपालिकातिर पुगेका छन् । तर कतै जान नसक्ने परिवार भने तेम्बाथानमा गएर अर्काको जग्गा कमाएर छोराछोरी पढाइरहेका छन् । आफ्नो जग्गा बाँझो छाडेर अधियाँमा अर्काको जग्गा कमाउन रहर नभएपनि गाँउ नै खाली भएपछि उनीहरु बसाइ सर्न बाध्य छन् । ‘अली हुनेखाने सम्पत्ति भएका छिमेकीहरु तलतीर (काठमाण्डौलाई तल भन्ने चलन छ) गइहाले,’ साङलुङबाट छोराछोरी पढाउनै अर्काको जग्गा कमाएर तेम्बाथान आएकी फुर्पा लमु शेर्पाले भनिन् —‘जसरी भएपनि सन्तानलाई पढाउनु त प¥यो नी ।’

विद्यालयमा पढ्ने अधिकाँश विद्यार्थीका अभिभावक कमजोर आर्थीक अवस्था भएका छन् । आर्थीक अवस्था सामान्य मात्रै भएका अभिभावकले समेत आफ्ना बालबालीका बजारमा कोठाभाडामा लिएर पढाउन पठाएका छन् । विद्यालयमा यसवर्षबाट कक्षा ६ को पढाइ सुरु गरिएको छ । गाँउबाट अन्यत्र लगेर पढाउन नसक्ने परिवारको बालबालीकाको पढाइ विचमै छाड्नुको विकल्प छैन ।

अहिले विद्यालयको शैक्षिक स्तर केही उकासिइएको भएपनि भौगोलिक विकटता र गरिबीको कारण उल्लेख्य प्रगती भने हुन सकेको छैन । ‘यहाँका बालबालीका बाबुआमासँगै गोठमा जानाले पढाइलाई निरन्तरता दिन समेत सक्दैनन्’, तेम्बाथान आधारभुत विद्यालयका विव्यस अध्यक्ष लाक्पा शेर्पाले भने —‘त्यो समस्याबाट छुटकारा पाउन हामीले बर्खे विदा समेत नदिइ विद्यालय सञ्चालन गर्दै आएका छौं ।’

विकासको सामान्य अनुभव समेत गर्न नपाएको तेम्बाथान सिन्धुपाल्चोकको कर्णालीको उपमा पाएको तेम्बाथान पुग्दा लाग्छ, यो ठाँउमा सरकार पुगेकै छैन ।