सामाजिक जवाफदेहि बन्दै जिल्लाका सरकारी कार्यालय

१५ चैत, चौतारा ।

सिन्धुपाल्चोक जिल्लाका सरकारी तथा सार्वजनिक कार्यालयहरु जनताप्रति जवाफदेही बन्न थालेका छन् । ट्रान्सपरेन्सी इन्टरनेशनल, नेपाल(टीआइ)ले गरेको एक अध्ययनमा ति कार्यालयहरु जवाफदेहि बन्दै गएको निश्कर्ष निकालेको हो ।

टीआइले भुकम्पपछिको पुनर्निर्माण र पुनस्र्थापनामा सदाचार कार्यक्रम अन्तर्गत जिल्लाका विभिन्न २५ वटा कार्यालयहरुको चरणवद्ध अनुगमन गरेको थियो । अनुगमनको क्रममा सामाजिक जवाफादेहीता अन्तर्गत पर्ने नागरिक वडापत्र अध्यावधिक गरे नगरेको, सुचना पाटी राखे नराखेको, सुचना अधिकारी तोके नतोकेको, गुनासो सुन्ने अधिकारी भए नभएको अध्ययन गरिएको थियो ।

सबैभन्दा धेरै सेवाग्राहीको पँहुच भएको मालपोत कार्यालयमा नागरीक वडापत्र अध्यावधिक नगरिएकोमा अनुगमनपछि भने सो वडापत्र अध्यावधिक गरिएको थियो । अहिले सो वडापत्र अध्यावधिक भएपछि सेवाग्राही समेत खुसी भएका छन् । “तीन चार वर्ष अघि छोराहरुलाई अंशवण्डा गरिदिन मालपोत कार्यालय आँउदा आफुले केही नजानेर महंगो पैसा तिरेर लेखापढीलाई काम लगाउनु परेको थियो ।” इन्द्रावती गाँउपालिका —६, बाँडेगाँउका मनोरथ आचार्यले त्यतीबेला आफ्नो जग्गाको रोक्का हेर्न समेत लेखापढी लगाउनु परेको सम्झदै भने —“अहिले भने बडापत्र हेरेर लेख्ने काम मात्रै थोरै पैसामा लेखापढीलाई लगाएर बाँकी काम आफुले नै गर्न सकें ।” अहिले जग्गा बेच्न आएका आचार्यले नजानेको काम मालपोत अधिकृतलाई सोधेरै कम खर्चमा नै काम सिध्याए ।

नागरिकहरुको भिडभाड हुने जिल्ला प्रशासन कार्यालयमा समेत अहिले विचौलिया विना नै सेवाग्राही आँफैले आफ्नो काम गर्न सक्छन् । आफ्नो काम अनुसार हरेक झ्यालमा नै फाँटको नाम स्पष्ट रुपमा लेखिएकोले सेवाग्राही आफ्नो काम अनुसारको झ्यालमा गएर सेवा लिन सक्दछन् । कुनै कुरामा अस्पष्टता भएका कार्यालयको ढोकामा नै रहेको सहयता कक्षबाट थप जानकारी समेत लिन सक्दछन् । जसको कारण अहिले प्रशासन कार्यालयलाई विचौलियामुक्त कार्यालय समेत बनाउन सकिएको छ ।

टीआइले गरेको निरन्तर अनुगमनको क्रममा नै कार्यालयहरु यसरी सेवाग्राहीमैत्री बन्न सकेका हुन् । टीआइको पहिलो अनुगमनको क्रममा नागरिक वडापत्र समेत नभएका स्वास्थ्य कार्यालय, जिल्ला समन्वय समितिको कार्यालय, डिभिजन वन कार्यालय लगाएत विभिन्न ९ वटा कार्यालयहरुले अहिले कार्यालय प्रवेश गर्नासाथ देखिनेगरि नागरीक वडापत्र राखेका थिए । यसअघि डीजिटल सुचना पाटी राखेको जिल्ला प्रशासन कार्यालयले पनि टीआइसँगको छलफलपछि सेवग्राहीलाई बुझ्न सजिलो हुनेगरी फ्लेक्स प्रिन्ट गरिएको लिखित वडापत्र अध्यावधिक गरेको टीआइका जिल्ला संयोजक उमेश विश्वकर्माले बताए ।

विभिन्न २५ वटा कार्यालयमा गरिएको अनुगमनमा हाल ति सबै कार्यालयहरुमा औषतमा ८२ प्रतिशत सामाजिक जवाफदेहिताका औजार प्रयोग भइरहेको संयोजक विश्वकर्माले बताए । “हामिले नागरिक वडापत्र, सुचना पाटी र सुचना अधिकारी सहित गुनासो पेटीका, निर्माणस्थलमा जानकारी सहितको होर्डिङ् बोर्ड नियमीत सार्वजनिक सुनुवाई लगाएतको विषयमा अनुगमन र छलफल गरेका थियौं,” संयोजक विश्वकर्माले भने —“शुरुशुरुमा कार्यालयले खासै चासो नदिएको भएपनि पटकपटकको प्रयासपछि हामीले कार्यालयहरुलाई सामाजिक जवाफदेहीमैत्री बनाउन सकेका छौं ।”

टीआइले जिल्ला आयोजना कार्यान्वायन इकाइ(शिक्षा) र यसअघी सामाजिक जवाफदेहिताका कुनै पनि औजार प्रयोगमा नल्याएका जिल्ला आयोजना कार्यान्वयन इकाइ(भवन)मा नागरिक वडापत्र राख्न आर्थिक सहयोग समेत गरेको थियो । अनुदान व्यवस्थापन तथा स्थानीय पुर्वाधार (जिमाली)ले भने शुन्यबाट शतप्रतिशत सामाजिक जवाफदेहिताको औजार प्रयोग गरिरहेको छ । अहिले जिल्लाका २५ वटै सरकारी कार्यालयहरुमा यस्ता सुचनापाटीहरु राखिएका छन् । यसअघि धेरै कम मात्रामा प्रयोग हुने गरेका सामाजिक जवाफदेहिताको औजार प्रयोगको अवस्था जिल्लामा अहिले भने ८२ प्रतिशत रहेको टीआइको तथ्याङ्कमा छ ।